Franciszek Bujak urodził się 16 sierpnia 1875 roku we wsi Maszkienice nieopodal Brzeska. Pochodził z zamożnej chłopskiej rodziny Anny i Jakuba. Szkołę podstawową i gimnazjum ukończył w Bochni, po czym w 1894 roku podjął studia humanistyczne (geograficzno-historyczne, historyczne i prawnicze) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ze względu na trudną sytuację materialną, zmuszony był w tym czasie zarabiać jako korepetytor. Doktoryzował się na krakowskiej uczelni wiosną 1899 roku z historii geografii. W latach 1901 – 1902 roku Franciszek Bujak odbył studia uzupełniające w Lipsku, Rzymie i Genui. Po powrocie z zagranicy, objął posadę asystenta na macierzystym uniwersytecie, następnie tamże bibliotekarza, aż wreszcie został archiwistą w Krajowym Archiwum Akt Grodzkich i Ziemskich w Krakowie. Wówczas też w życiu naukowym Bujaka nastąpił zwrot ku badaniom poświęconym historii gospodarczej i społecznej. W 1905 roku Franciszek Bujak przedstawił rozprawę habilitacyjną pt. „Studia nad osadnictwem Małopolski”, będącą pierwszą habilitacją z historii gospodarczej nie tylko na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale w całych dziejach nauki polskiej. Od 1905 roku Franciszek Bujak rozpoczął jako docent wykłady z historii gospodarczej na macierzystym uniwersytecie. Stworzył tam ośrodek naukowo-dydaktyczny, odpowiednik obecnej katedry. Wypracował własną koncepcję historii gospodarczej, prowadził seminaria i ćwiczenia poświęcone historii gospodarczej, metodom badań monograficznych i socjograficznych oraz geografii historycznej; omawiał również źródła do historii gospodarczej. W 1909 roku przyznano mu tytuł profesora nadzwyczajnego.  Przed I wojną światową Franciszek Bujak zaangażował się w działalność polityczną. Aktywnie uczestniczył w galicyjskim ruchu ludowym, współpracując z PSL – Piast. Kontakty te zaprocentowały już w Polsce niepodległej, gdy czerwcu 1920 roku został ministrem rolnictwa i dóbr państwowych w rządzie Władysława Grabskiego. Funkcję tę sprawował jednak tylko miesiąc.  Na Uniwersytecie Jagiellońskim Franciszek Bujak pracował do 1919 roku, czyniąc już wcześniej starania o przeniesienie do Warszawy. Po przeprowadzce związał się z Uniwersytetem Warszawskim i Wyższą Szkołą Handlową. W 1920 roku Bujaka został przyjęty do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W tym samym czasie rozpoczął, kontynuowaną do roku 1931, współpracę z Instytutem Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, gdzie kierował stworzonym przez siebie Wydziałem Ekonomiki Rolnej Drobnych Gospodarstw Rolnych. W latach 1927 – 1931 był redaktorem serii prac społeczno-gospodarczych „Biblioteki Puławskiej”.  Jesienią 1920 r. Franciszek Bujak przeniósł się do Lwowa, gdzie jako profesor objął Katedrę Historii Gospodarczej i Społecznej Uniwersytetu Jana Kazimierza oraz kierownictwo Zakładu (Seminarium) Historii Społeczno-Gospodarczej. Pracował tam nad wykrystalizowaniem nowych form organizacyjno-naukowych. Doprowadził w 1931 r. do przekształcenia Zakładu w Instytut, gdzie rozwijał badawczą pracę w zespołach tworzonych ze współpracowników ale też studentów. Bujak od 1920 r. pełnił bowiem także funkcję kuratora Koła Historyków Społeczno-Gospodarczych Studentów UJK. Wówczas powstało określenie „Szkoła Bujaka” dotyczące historyków, którzy podjęli prace zainicjowane przez Bujaka. Niestety, brak publikacji Bujaka w językach obcych znacznie zawężał jego wpływ na historiografię światową. O pozycji uniwersyteckiej Franciszka Bujaka może świadczyć fakt, ze w 1934 roku społeczność akademicka wybrała go rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza. Wyboru tego Bujak jednak nie przyjął. Franciszek Bujak brał też czynny udział w naukowym życiu Polski, głównie jako organizator nauki: współpracował z Polską Akademią Umiejętności, której był członkiem-korespondentem od 1917 roku, a członkiem czynnym od 1922 roku; w latach 1932 – 1934 i 1936 – 1937 sprawował funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego, a pomiędzy 1933 i 1937 był prezesem Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Był również prezesem Państwowego Banku Rolnego (1926 – 1927), zastępcą kuratora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (1927 – 1928 i 1939) oraz prezesem Zrzeszenia Inteligencji Ludowej i Przyjaciół Wsi (1938). W latach 1936 – 1939 pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Od 1925 r. wydawał serie wydawniczą „Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych”. W jej ramach prezentował monograficzne opracowania poświęcone tytułowej problematyce.  Podczas sowieckiej okupacji Lwowa Franciszek Bujak wykładał historię gospodarczą na Uniwersytecie im. Iwana Franki (powstał jesienią 1939 r. po ukrainizacji UJK). Po rozpoczęciu niemieckiej okupacji miasta w 1941 roku Franciszek Bujak został wysunięty na stanowisko Okręgowego Delegata Rządu RP na Kraj. Nominacji tej jednak nie przyjął z powodów zdrowotnych. W tym czasie współpracował z wykładowcami Tajnego UJK, choć zajęć ze studentami nie prowadził. Władzom niemieckim odmówił zgody na współpracę z powołanym we Lwowie Institut für Deutsche Ostarbeit (Instytut Niemieckich Prac na Wschodzie).  W 1945 roku wyjechał ze Lwowa do Krakowa i zgłosił się do Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie jednak nie udało mu się rozpocząć pracy dydaktycznej na wydziale historycznym. W roku 1946 powierzono mu jednak Katedrę Ekonomiki Spółdzielczej na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego.  Po wojnie Bujak włączył się w pracę naukową poświęconą ziemiom zachodnim m.in. w Komitecie Naukowym do Ziem Odzyskanych oraz we Wrocławskim Towarzystwie Naukowym. Ostatnią rozprawę naukową opublikował w 1949 roku, kiedy odsuwano go od życia naukowego. Bujakowi zarzucano m.in. idealizm, tradycjonalizm i woluntaryzm oraz niedostrzeganie w badaniach rozwarstwiania społecznego wsi. W 1951 roku Franciszek Bujak został członkiem tytularnym Polskiej Akademii Nauk. Zmarł w 21 marca 1953 roku w Krakowie. Działalność naukowa Bujaka została doceniona przez Senat Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, który w 1937 roku nadał mu tytuł doktora honoris causa. W 1923 r. odznaczono go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta.

 Ważniejsze prace Franciszka Bujaka:

 Maszkienice, wieś powiatu brzeskiego. Stosunki gospodarcze i społeczne, „Rozprawy Akademii Umiejętności Wydziału Historyczno-Filozoficznego”, serya 2, tom XVI (ogólnego zbioru tom XLI), 1901, s. 76 – 184.

Limanowa, miasteczko powiatowe w zachodniej Galicji. Stan społeczny i gospodarczy, Kraków 1902.

Żmiąca, wieś powiatu limanowskiego. Stosunki gospodarczo -społeczne, Kraków 1903.

Studia nad osadnictwem Małopolski, „Rozprawy Akademii Umiejętności Wydziału Historyczno-Filozoficznego”, serya 2, tom XXII (ogólnego zbioru tom XLVII), 1905, s. 172 – 438.

Wieś zachodnio-galicyjska u schyłku XIX wieku, „Wieś polska”, tom I, Lwów 1906, s. 53 – 111.

Narok. Przyczynek do ustroju społecznego Polski piastowskiej, Lwów 1925.

Studia geograficzno-historyczne, Warszawa 1925.

Pełna bibliografia prac:

Helena Madurowicz-Urbańska, Bibliografia prac Franciszka Bujaka, w: Franciszek Bujak, Wybór pism, tom I, Warszawa 1976, s.179 – 216.

Bibliografia:

Academia Militans. Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, red., wstęp i zakończenie Adam Redzik, Wydawnictwo Wysoki Zamek, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków 2015.  

Biogramy uczonych polskich, cz. I, Nauki społeczne, z. I, Wrocław 1983, s.166 – 171.

Słownik Historyków Polskich, Warszawa 1992, s. 64 – 65.

Natalia Gąsiorowska, Franciszek Bujak 1875 – 1953, „Nauka Polska” 1953, z. 3, s. 186 – 188.

Andrzej Śródka, Uczeni polscy XIX i XX stulecia, tom I, Warszawa 1994, s. 223 – 224.

Helena Madurowicz-Urbańska, Życiorys naukowy Fr. Bujaka, w: Franciszek Bujak, Wybór pism, tom I, Warszawa 1976, s. 171 – 178.